လူ့အခွင့်အရေးသည် လူသားအားလုံးနှင့် ချိတ်ဆက်ထားသောရပိုင်ခွင့်တစ်ခုဖြစ်သည်။ လူမျိုး၊ နေထိုင်ရာ၊ လိင်၊ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု မည်သို့ပင်ကွဲပြားခြားနားသည်ဖြစ်စေ လူသားတိုင်းတွင် လူ့အခွင့်အရေးရှိသည်။လူ့အခွင့်ရေး၏ မူလအစဖြစ်သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်း (UDHR) သည် လူ့အခွင့်အရေးသမိုင်းတွင် မှတ်တိုင်တစ်ခုအဖြစ် မှတ်ယူထားသော စာတမ်းဖြစ်သည်။ လူသားအားလုံး လွတ်လပ်၍တန်းတူ မွေးဖွားလာသည်ကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည့် ကြေငြာစာတမ်းဖြစ်သည်။ ၎င်စာတမ်းသည် အခြားသော အရေးကြီးသော လူ့အခွင့်အရေး သဘောတူညီချက်ကို လှုံ့ဆော်ပေးသည့် အဓိက လူ့အခွင့်အရေး စာတမ်း ဖြစ်ပါသည်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်း (UDHR) သည် လွတ်လပ်မှုနှင့် တန်းတူညီမျှမှုအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လမ်းပြမြေပုံကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်သည့် စာရွက်စာတမ်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး လူတိုင်း၊ နေရာတိုင်း၏ အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ပေးပါသည်။ လူတိုင်းလူတိုင်း လွတ်လပ်စွာ သာတူညီမျှနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ နေထိုင်နိုင်စေရန်အတွက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အကာအကွယ်နှင့် ထိုက်တန်သော လွတ်လပ်မှုနှင့် အခွင့်အရေးများကို နိုင်ငံများက သဘောတူညီခဲ့ကြသည်မှာ ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်သည်။
UDHR ကို ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း လူသားတို့၏ အခွင့်အရေးများအား ထိပါးစေသည့်လုပ်ရပ်များကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ (၁၀) ရက်နေ့တွင် အသစ်ဖွဲ့စည်းထားသော ကုလသမဂ္ဂမှ လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့သည်။ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်အဖြစ် လူ့အခွင့်အရေးကို အသိအမှတ်ပြုလက်ခံခဲ့သည်။
UDHR ကို ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်၊ လက်ဘနွန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်းစုံမှ ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော မူကြမ်းရေးဆွဲရေး ကော်မတီတစ်ရပ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် သြစတြေးလျ၊ ချီလီ၊ ပြင်သစ်၊ ဆိုဗီယက်ယူနီယံနှင့် ဗြိတိန်တို့မှ ကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင်လာစေရန် စာတမ်းကို တိုင်းဒေသကြီးအားလုံးမှ ပြည်နယ်များ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုများနှင့် ၎င်းတို့၏ မတူကွဲပြားသော ဘာသာရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများမှ အကျိုးကျေးဇူးရရှိစေမည့် မူကြမ်းရေးဆွဲရေးကော်မတီကို တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ ထို့နောက် UDHR ကို ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်အားလုံးမှ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး နောက်ဆုံး ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် အထွေထွေညီလာခံက အတည်ပြုခဲ့သည်။
ကြေငြာချက်တွင် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးပိုင်ဆိုင်သော အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်ခွင့် 30 ကို ဖော်ပြထားပါသည်။ ပါဝင်သောအခွင့်အရေးများသည် နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးဥပဒေအတွက် အခြေခံအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေပါသည်။ ယနေ့ ကြေငြာစာတမ်းသည် အသက်ဝင်ဆဲရှိနေဆဲဖြစ်သည်။
UDHR တွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်ခွင့် 30 တွင် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုမှ လွတ်ကင်းခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်၊ ပညာသင်ကြားခွင့်နှင့် ခိုလှုံခွင့်တို့ ပါဝင်သည်။ ၎င်းတွင် အသက်ရှင်သန်ခွင့်၊ လွတ်လပ်မှုနှင့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအခွင့်အရေးများကဲ့သို့သော နိုင်ငံသားနှင့် နိုင်ငံရေးအခွင့်အရေးများ ပါဝင်သည်။ လူမှုဖူလုံရေး၊ ကျန်းမာရေးနှင့် လုံလောက်သော အိမ်ရာအခွင့်အရေးများ ကဲ့သို့သော စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများလည်း ပါဝင်သည်။
UDHR ၏အခွင့်အရေးများ 30 မှာအောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည်။
အပိုဒ် ၁
လူသားအားလုံးသည် လွတ်လပ်၍တန်းတူ မွေးဖွားလာခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂
လူသားတိုင်းသည် လူမျိုး၊ အသားအရောင်၊ လိင်၊ ဘာသာစကား၊ ဘာသာရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ သို့မဟုတ် မွေးဖွားရာအရပ်တွင် တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေးရှိကြသည်။
အပိုဒ် ၃
လူသားတိုင်းတွင် အသက်ရှင်ခွင့် (လွတ်လပ်မှုနှင့် လုံခြုံစွာနေထိုင်ရန်) အခွင့်အရေးရှိသည်။
အပိုဒ် ၄
လူသားတိုင်းတွင် ကျွန်ပြုခြင်းမှ လွတ်မြောက်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၅
လူသားတိုင်းတွင် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းမှ လွတ်ကင်းခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၆
လူသားတိုင်းသည် ဥပဒေရှေ့မှောက်တွင် ပြန်လည်ပါဝင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၇
ကျွန်တော်တို့အားလုံးဟာ ဥပဒေရဲ့ရှေ့မှောက်မှာ တန်းတူညီတူရပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၈
လူသားတိုင်းတွင် ၎င်းတို့၏အခွင့်အရေးများကို ချိုးဖောက်ပါက တရားမျှတမှုကို ရှာဖွေပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၉
လူသားတိုင်းတွင် မတရားဖမ်းဆီးခြင်း၊ ချုပ်နှောင်ခြင်း သို့မဟုတ် ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခြင်းတို့မှ လွတ်ကင်းပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၀
လူသားတိုင်းတွင် တရားမျှတသော တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၁
လူသားတိုင်းတွင် အပြစ်ရှိကြောင်း သက်သေမပြမချင်း အပြစ်မရှိဟု မှတ်ယူပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၂
လူသားတိုင်းတွင် ကိုယ်ပိုင်လွတ်လပ်ခွင့်နှင့် ၎င်းတို့၏ဂုဏ်သိက္ခာကို တိုက်ခိုက်ခြင်းမှ ကင်းဝေးခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၃
လူသားတိုင်းတွင် လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်နှင့် မိမိနိုင်ငံသို့ လွတ်လပ်စွာ ထွက်ခွာခွင့်၊ ပြန်လာခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၄
လူသားတိုင်းတွင် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခြင်းမှ ခိုလှုံခွင့်တောင်းခံပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၅
လူသားတိုင်းတွင် နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၆
လူသားတိုင်းတွင် အိမ်ထောင်ပြုခွင့်နှင့် မိသားစုရှိခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၇
လူသားတိုင်းတွင် ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၈
လူသားတိုင်းတွင် လွတ်လပ်စွာ တွေးခေါ်ကြံဆခွင့်နှင့် ယုံကြည်ကိုးကွယ်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၁၉
လူသားတိုင်းတွင် လွတ်လပ်စွာ ထင်မြင်ယူဆခွင့်နှင့် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၀
လူသားတိုင်းတွင် လွတ်လပ်စွာ ငြိမ်းချမ်းစွာ စုဝေးခွင့်နှင့် အသင်းအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၁
လူသားတိုင်းသည် အစိုးရတွင် ပါဝင်ခွင့်ရှိပြီး ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုကို တန်းတူညီမျှစွာ ရယူပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၂
လူသားတိုင်းတွင် လူမှုဖူလုံရေးရပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၃
လူသားတိုင်းတွင် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ခွင့်၊ တူညီသောလစာရရန်၊ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ခြင်းမှကာကွယ်ရန်နှင့် အလုပ်သမားသမဂ္ဂများဖွဲ့စည်းခွင့်နှင့် ပူးပေါင်းပါဝင်ပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၄
လူသားတိုင်းတွင် အနားယူအပန်းဖြေခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၅
လူသားတိုင်းတွင် အစားအသောက်၊ အဝတ်အစား၊ အိမ်ရာ၊ ဆေးဝါးကုသရေးနှင့် လူမှုရေးဝန်ဆောင်မှုများ အပါအဝင် သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော လူနေမှုအဆင့်အတန်းကို ရရှိပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၆
လူသားတိုင်းတွင် ပညာသင်ကြားခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၇
လူသားတိုင်းသည် ယဉ်ကျေးမှု၊ အနုပညာနှင့် သိပ္ပံတွင် ပါဝင်ခံစားခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၈
လူသားတိုင်းတွင် ဤကြေညာစာတမ်းပါ အခွင့်အရေးများကို အပြည့်အဝအကောင်အထည်ဖော်နိုင်သည့် လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံတကာအစီအစဉ်တစ်ခုရပိုင်ခွင့်ရှိသည်။
အပိုဒ် ၂၉
ကျွန်ုပ်တို့သည် အခြားလူများအတွက် တာဝန်ရှိပြီး ၎င်းတို့၏အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်များကို ကာကွယ်သင့်သည်။
အပိုဒ် ၃၀
ဒီအခွင့်အရေးနဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်တွေကို မည်သူမှ ကျွနုပ်တို့ထံမှ ယူသွားပိုင်ခွင့်မရှိပါ။
လူ့အခွင့်အရေးအားလုံးသည် ညီတူညီမျှအရေးကြီးပြီး အစိုးရတိုင်းသည် လူ့အခွင့်အရေးကို တရားမျှတပြီး တန်းတူရည်တူ၊ တူညီသောအခြေခံနှင့် တူညီသောအလေးပေးမှုဖြင့် ဆက်ဆံရမည်ဖြစ်သည်။ ပြည်နယ်အားလုံးတွင် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုစနစ်များ မခွဲခြားဘဲ လူတိုင်းအတွက် လူ့အခွင့်အရေးအားလုံးကို မြှင့်တင် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် တာဝန်ရှိသည်။
ထို့ကြောင့် လူများတွင် မည်သို့သော ကွဲပြားမှုများရှိပါစေ UDHR တွင် ဖော်ပြထားသော အခွင့်အရေးအားလုံးကို အရင်းခံသည့် အခြေခံမူတစ်ခု ရှိသည်- လူသားတိုင်းတွင် တူညီသော ခွဲမထွက်နိုင်သော အခွင့်အရေးများ ရှိကြသည် ။ ဆိုလိုသည်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးတိုင်းသည် ၎င်းတို့၏ အခြေအနေ မည်သို့ပင်ရှိစေကာမူ လူ့အခွင့်အရေးသည် တူညီပါသည်။
လူမျိုး၊ အသားအရောင်၊ လိင်၊ လိင်စိတ်တိမ်းညွှတ်မှု သို့မဟုတ် လိင်လက္ခဏာ၊ ဘာသာစကား၊ ဘာသာရေး၊ နိုင်ငံရေး သို့မဟုတ် အခြားထင်မြင်ယူဆချက်၊ အမျိုးသား သို့မဟုတ် လူမှုရေးဇစ်မြစ်၊ ကံဇာတာ၊ မွေးဖွားမှု သို့မဟုတ် အခြားအခြေအနေများအပါအဝင် မည်သည့်အမျိုးအစားကိုမျှ ခွဲခြား၍မရပါ။ Universal ဆိုသည်မှာ လူတိုင်း နေရာတိုင်း၊
UDHR သည် လူ့အခွင့်အရေးသည် အပြန်အလှန်မှီခိုပြီး ခွဲခြား၍မရကြောင်း ပြသသည်။ ကြေညာစာတမ်းပါ ဆောင်းပါး 30 စလုံးသည် အညီအမျှ အရေးကြီးပါသည်။ တချို့က တခြားသူတွေထက် ပိုအရေးကြီးတယ်လို့ ဘယ်သူကမှ ဆုံးဖြတ်လို့မရပါဘူး။ အခွင့်အရေးတစ်ခုကို စွန့်လွှတ်ခြင်းသည် အခြားအခွင့်အရေးအားလုံးအပေါ် အပျက်သဘောဆောင်သော သက်ရောက်မှုရှိသည်။
